آموزش روخوانی قرآن به روش ديداری يا روش شنيداری ؟!
تجربه نشان می دهد با همه ی تلاش هايي که برای باز آموزی معلمان به کار می رود, عده ای از ايشان به همان روشی تدريس می کنند که خودشان در کودکی با آن روش, قرآن آموخته اند. اين افراد عموماً در برابر تغييرات مقاومت زيادی از خود نشان می دهند. البته نظر اکثر آنان که مدتی را به ناگزير به آموزش قرآن با روش جديد پرداخته اند, تغيير کرده است.
اما مهم ترين چالش در دوره ی ابتدايي, ارائه ی روش مناسب آموزش روخوانی قرآن کريم است. شيوه های ی رايج کشور در آموزش روخوانی عمدتاً مبتنی بر روش شنيداری و روش قاعده آموزی است؛ در حالی که در برنامه ی درسی فعلی مدارس, از اين دو روش پرهيز می شود و در عوض روش ديداری و مهارت آموزی را توصيه می نمايد. مراقبت از اين موضوع مخصوصا در پايه های دوم تا پنجم ضروری است.
از مهم ترين آسيب های روخوانی در شيوه های شنيداری و قاعده آموزی می توان به موارد زير اشاره کرد :
1- در اين روش, مهارت درست ديدن جاي خود را به روش شنيداري مي دهد و در نتيجه فرد همواره در خواندن قرآن توسط چشم با مشکل اساسي روبه رو است.
2- آموزش يک سويه و معلم محور است و قرآن آموزان اغلب در اين شرايط منفعل عمل مي کنند.
3- بيش تر وقت کلاس به جاي مهارت آموزي صرف قاعده آموزي مي شود.
4- اين روش فقط به يادگيري يک متن خاص, آن هم به صورت کلي خواني منجر شده و در نتيجه به تعميم در خواندن ساير سوره ها و آيات نمي انجامد.
5- تجربه نشان داده است که آموزش قواعد به اين شيوه, به علت انتزاعي بودن مطالب, چندان تأثير مثبتي در يادگيري ندارد و تنها به حفظ کردن تعاريف و قواعد منجر مي شود؛ در نتيجه تنها مقدار کمي از قاعده آموخته مي شود. در صورتي که فرايند به صورت عملي و در حين مهارت آموزي به فراگير انتقال داده مي شود.
در روش ديداری تأکيد برمهارت « خوب ديدن » است يعنی عادت دادن چشم به تشخيص علائم, حرکات و نمادهای قرآنی به جای توجه به حروف و کلمات است. در اين جا بيان سه نکته لازم است :
اول - اطمينان از استفاده ی معلم از لوحه های آموزش قرآن در پايه های اول تا سوم ضروری است؛
دوم - اطمينان از تسلط معلم به روش های اشاره های ثابت و متحرک ضروری است؛
سوم - در برنامه ی جديد ( ارتقای آموزش قرآن ) سوره و آيات موضوعيت ندارد, بلکه مهارت خواندن دانش آموزان, مد نظر است. از اين رو نياز نيست معلم در يک درس تا حصول مهارت کامل صبر کند؛ بلکه کسب توانايي روخوانی را در سوره ها و آيات مختلف محقق کند.
بنابراين مناسب است ضمن اطمينان از توانايي آموزگاران در تسلط به روش اشاره در تدريس روخوانی قرآن, آنان را به استفاده از لوحه ی آموزشی تشويق کنيم.